1-DİRSE HAN OĞLU BOĞAÇ HAN:
Toy edilirken Karatağ'a oturtulan ve çocuğu
olmayan Dirse Han'ın bir oğlu olur ve Bayındır Han'ın boğasını
öldürdüğü için Dede Korkut tarafından "Boğaç Han" olarak
adlandırılır,bey olur.Dirse Han'ın 40 yiğidi, oğlanı babasına
kötüler.Babası avda oğlunu oklar.Annesinin sütü ve kırçiçeği oğlanın
yarasına derman olur.Oğlan, kırk yiğit tarafından kaçırılan babasını
kurtarır.Dirse Han oğluna taht verir.
2-SALUR KAZANIN EVİNİN YAĞMALANMASI:
Salur Kazan,oğlu Uruz Han'ın uyarısına
rağmen, Oğuz beyleriyle ava çıktığı sırada, evine üç yüz yiğidi ve
Uruz'u bırakmasına rağmen düşman gelir.Eşini,gelinini ve oğlunu esir
alır.Gördüğü rüya üzerine avdan dönen Salur Kazan, düşman ellerine
gider.On bin koyununu düşmana vermeyen çoban da (o istemese de)
kendisiyle gelir.Oğuz beyleriyle birlikte düşmanı yener ve yurtlarına
dönerler.
3-KAM BÜRE BEG OĞLU BAMSİ BEYREK:
Bayındır Han'ın Oğuzları topladığı sohbete
tüm beylerin oğullarıyla gelmesi üzerine, Büre Bey üzülür.Oğuz beyleri,
Büre Bey için bir oğul, Bican Bey'e de doğacak oğlana vermesi için bir
kız dilerler.Doğan oğlan büyüdükten sonra kendisine hediye getiren
bezirgânları kafirlerden kurtarır ve "Bamsi Beyrek" adını alır.Banı
Çiçekle evleneceği gece kafirler düğünü basarak Bamsi'yi esir alır.Banı
Çiçek'in abisi Deli Karçar'a Yalancı oğlu Yaltacık'ın kanlı bir gömlek
getirip "Bamsi öldü." demesiyle Banı Çiçek Yaltacık'a verilir.Düğün
gecesi esir bulunduğu kaleden,tekürün kızının yardımıyla kaçan Bamsi,
yaşadığını Bani Çiçek'e bildirir.Sonra düğün yapılır.
4-KAZAN BEYİN OĞLU URUZ BEYİN TUTSAK OLMASI HİKÂYESİ:
Kazan Bey, oğlunun henüz bir kan akıtıp,
baş kesip isim sahibi olamayışına üzüldüğünü bildirir.Oğlu da babasından
nasıl savaş edildiğini, kan döküldüğünü kendisine öğretmesini
ister.Kazan Han bunun üzerine oğlunu ava çıkarır, bu sırada düşman gelir
ve Kazan Han savaşmaya başlar.Oğluna sadece izlemesini söylemesine
rağmen oğlan babasına fark ettirmeden savaşır.Babası, oğlunu
bulamaz;evde de göremeyince düşmanla savaşılan yere gelir.Oğlunun
kılıcını görünce onun esir düştüğünü anlar.Düşmanla tek başına savaşa
giden Kazan Bey, yenilir.Bunun üzerine Hatun kırk kızla ve diğer Oğuz
beyleriyle kafirleri yener.Oğuzlar yurtlarına dönerler.
5-KOCA DUHA OĞLU DELİ DUMRUL HİKÂYESİ:
Duha Koca oğlu Deli Dumrul, bir kuru çayın
üstüne köprü diker, geçenden de geçmeyenden de akçe alır.Bunun sebebini
de erliğinin, yiğitliğinin yayılması olarak açıklar.Köprü üstünde
birinin ölmesi üzerine Deli Dumrul, bu yiğidin canını alan Azrail'in
gelip kendisiyle savaşmasını ister.Bu başkaldırı üzerine Allah, Azrail'i
Deli Dumrul `un canını alması için yollar.Deli Dumrul, Azrail'i bir
türlü yakalayamaz ve Allah'ın birliğine iman eder.Bir can getirmesi
şartıyla canı bağışlanacak olur.
Annesi de babası da can vermeyi kabul etmez.Artık öleceğine inanan Deli Dumrul, karısıyla helalleşmeye gider.Karısının kendisine canını vermesini istemesi üzerine Allah'a "Ya ikimizin canını de canını al ya ikimizi de yaşat." der.Allah ikisine de 140'ar yıl ömür verir.Annesi ve babasının da canını alır.
Annesi de babası da can vermeyi kabul etmez.Artık öleceğine inanan Deli Dumrul, karısıyla helalleşmeye gider.Karısının kendisine canını vermesini istemesi üzerine Allah'a "Ya ikimizin canını de canını al ya ikimizi de yaşat." der.Allah ikisine de 140'ar yıl ömür verir.Annesi ve babasının da canını alır.
6-KANLI KOCA OĞLU KAN TURALI HİKÂYESİ:
Kanlı Koca adında bir Oğuz eri kahraman
oğlu Kan Turalı'ya onu evlendirmek istediğini söyler.Ancak oğlan,
aradığı kadar kahraman, gözü pek bir kız bulamaz.Babası arar ve Trabzon
tekürünün kızının tam oğlunun istediği gibi bir kız olduğuna kanaat
getirir.Bir aslanı, bir boğayı ve bir deveyi öldürmek şartıyla verilecek
olan kızı, Kan Turalı bu şartları gerçekleştirerek alır. Evlendikleri
gece kafirlerin saldırısına uğrar ve savaşırlar. Savaş devam ederken
Selcen Hatun eşini arar, bulamaz. Bulduğu yerde de yardım eder. Selcen
Hatun'un düşmanı yendiği için övüneceğini düşünen Kan Turalı, Selcen'i
öldürmeye karar verir. Ok çekerler; ancak Selcen, okunun başındaki
demiri çıkartmıştır. Selcen'i böylece deneyen Kan Turalı ve Selcen,
yurtlarına dönerler.
7-KAZICIK KOCA OĞLU YİĞENEK HİKÂYESİ:
Bayındır Han'ın İç Oğuz beylerini sohbete
çağırdığı bir gün, aralarından Kazılık Koca denilen bir bey Bayındır
Han'dan akın ister. İzin alınır, Kazılık Koca yararlı ihtiyarlarla
birlikte Karadeniz kenarındaki bir kaleye gider. Kalenin Tekürü Kazılık
Koca'yı aklar ve esir alır. 16 yıl esir kalan Kazılık Koca'nın 16 yaşına
gelmiş olan oğlu Bayındır Han'a giderek babasını kurtarmaya gideceğini
söyler. Yanına 24 sancak beyini de alır. Yola çıkmadan gördüğü rüyada
Dede Korkut'tan öğütler alan Yiğenek, Allah'a sığınıp dualar ederek
tekürü yener. Babasını kurtarır.
8-BASAT'IN TEPEGÖZÜ ÖLDÜRMESİ HİKÂYESİ:
Basat, Uruz Bey'in Oğuzlar'ın göçü
sırasında düşürülüp bir aslan tarafından büyütülen oğludur. Uruz'un
çobanı Oğuzlar'ın yaylaya göç ettikleri sırada bir peri kızıyla
çiftleşir. Peri kızı, bunun acısını Tepegöz'ü (çobandan olan çocuğu)
Oğuzlar'ın içine salarak çıkarır. Tepegöz, çocukların kulaklarını,
burunlarını yer; adamları yiyerek öldürür. Basat'ın kardeşi Kıyan Selçuk
da Tepegöz yüzünden ölmüştür. Basat gider ve kardeşi uğruna Tepegöz ile
savaşır. Önce gözünü yok eder;sonra da öldürür.
9-BEGİL OĞLU EMREN'İN HİKÂYESİ:
Bayındır Han, Gürcistan'dan haraç olarak
bir kılıç, bir çomak, bir at geldiğini görünce kızar. Bunları yiğitlere,
boylara veremeyeceğini söyler. Dede Korkut, bu üç haracın da bir yiğide
verilmesi yönünde akıl verir. Begil Yiğit, bunları kabul eder.
Haraçları alan Begil Yiğit, Gürcistan sınırına yerleşir. Oğuz'a
geldiğinde Kazan Bey'in Begil Yiğide avda hünerli olduğunu; ancak bu
hünerin ata bağlı olduğunu söylemesi üzerine darılır. Oğuzlara
başkaldırışından onu ancak karısı döndürür ve ava çıkmasını söyler. Av
sırasında sağ uyluğunu kıran Begil, bunu bir süre saklar. Açıklaması
üzerine Tekür bunu duyar ve Oğuz üstüne yürür. Begil oğlu Emren direnir.
Allah ona kırk er gücü verir, böylece kafirler yenilir.
10-UŞUN KOCA OĞLU SEĞREK HİKÂYESİ:
Uşun Koca adında birinin Eğrek ve Seğrek
adında iki oğlu vardır. Eğrek, bir gün beyleri çiğneyip Kazan Bey'in
karşısına gelir, oturur. Ters Uzamış adında bir bey ona baş kesmediğini,
kan dökmediğini,aç doyurmadığını, burada ne aradığını sorar. Eğrek, baş
kesmenin, kan dökmenin hüner olduğunu öğrenince Kazan Han'dan akın
diler. Kazan Han, kabul eder; üç yüzer verip gönderir. Bu akın sırasında
esir düşer. Kardeşi Seğrek, onu kurtarmaya gider. Kafirler, Eğrek
kardeşini tanımadığı için bir tuzak kurmak isterler. Seğrek'in bir deli
olduğunu, yoldan geçenlerin ekmeğine el uzattığını, bunun üstüne yürürse
onu serbest bırakacaklarını söylerler.Eğrek gidince bu kişinin kardeşi
olduğunu öğrenir. Kafirleri yenerler. Yurtlarına dönerler.
11-SALUR KAZANIN TUTSAK OLUP OĞLU URUZUN ÇIKARDIĞI HİKÂYESİ:
Tarabuzan Tekürü Salur Kazana bir şahin
gönderir. Salur Kazan şahincibaşına haber vererek ava çıkacağını söyler.
Av sırasında şahin, Taman'ın Kalesine iner. Şahinin arkasından gittiği
sırada Salur Kazanın uykusu gelir, 7 gün uyur. Taman, Salur Kazan'ın
Oğuz beyi olduğunu öğrenince onu esir alır. Taman'ın eşinin isteği
üzerine esir edildiği kuyudan çıkarılan Salur Kazan'dan kafirleri övmesi
istenir, ama o övmez. Kardeşi ve oğlu olduğu için de öldürülemez. Oğlu
Uruz, Salur Kazan'ı kurtarmaya gelir. Kazan ile oğlu savaştırılır ve
Uruz babasını yaralar. Tam bu sırada Kazan Bey Uruz'a babası olduğunu
açıklar. Uruz, babasının elini öper, yurtlarına dönerler.
12-İÇ OĞUZ DIŞ OĞUZ ASİ OLUP BEYREK'İN ÖLDÜĞÜ HİKÂYESİ:
Kazan 3 yılda bir İç ve Dış Oğuz beylerini
toplar, helalini alır, nesi var nesi yoksa yağmalatırdı. Yine Kazan'ın
evini yağmalattığı bir zaman Dış Oğuz beyleri gelmez, İç Oğuz beyleri
yağma eder. Bunun üzerine Dış Oğuz beyleri Kazan'a düşman olur. Kılbaş
adında bir bey Dış Oğuz beylerinden Aruz'un evine gider ve Dış Oğuz
beylerinin Kazan Han'a kin beslediğini öğrenir. Kıbaş gittikten sonra
Dış Oğuz beyleri yemin eder, Beyrek'in bu yemine katılmasını yoksa
öldürüleceğini söylerler. Beyrek, kabul etmez,ancak Dış Oğuz beyleri de
Beyrek'e kıyamaz. Aruz Bey, Beyrek'in sağ uyluğunu keser. Beyrek
öleceğini anlayınca Kazan Han'a kanını yerde bırakmamasını vasiyet eder.
Kazan Bey bunun üzerine İç Oğuz beylerini toplayarak Aruz'un evini
yağmalar, kendisini öldürür. Kazan, Dış Oğuz beylerini affeder...
http://www.turkceciler.com/dede_korkut/dede_korkut_hikayeleri_ozeti.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder